Fotoğrafta renkler dikkatsizce kullanıldığında, dikkat dağıtarak kompozisyonun belirginliğini zedeler, ona zarar verebilir.
Yazı: Feridun Arslan
Siyah beyaz çekilmemiş her fotoğraf için önemli bir bileşen olan “renk” vardır. Renk, ışığın değişik dalga boylarının gözün retinasına ulaşması ile ortaya çıkan bir algılamalıdır. Fotoğrafçıların bir bölümü anlatımındaki saflık için daha çok siyah-beyaz çekimi tercih eder. Bazıları ise, dünyayı gördüğümüz gibi, yani renkli fotoğraflamayı tercih eder. Konu anlatımında renk ana unsur olabileceği gibi aslında tamamlayan da olabilir. Renkler dikkatsizce kullanıldığında ise, dikkat dağıtarak fotoğraftaki kompozisyonun içeriğinin belirginliğini zedeler, ona zarar verebilir. İşte bu yüzden renk kullanırken çok dikkat etmemiz gerekiyor.
Her fotoğrafta renkler arasında bir ilişki vardır. Fotoğrafla ilgileniyorsanız, “renk çarkı”nı görmüşsünüzdür. Renk çarkı renkler arasındaki ilişkileri göstermek amacıyla ilk 1666 yılında kullanılmış.
Renkler, renkler diyoruz ama aslında o kadar da çok renk yok. Temel (ana) renkler başka renklerin kullanımı ile elde edilmeyecek ana renklerdir. İşte kırmızı, sarı ve mavi temel renklerdir. Temel renklerin yanında ikinci renkler vardır. Bunlar iki temel rengin karışımı sonucu ortaya çıkar. Yeşil, turuncu ve mor. Renkler ve ikinci renklerden sonra üçüncü renkler de vardır. Bunlar ise, bir temel bir de ikinci rengin karışımı ile elde edilir. Sarı ile turuncu, kırmızı ile turuncu, kırmızı ile mor, mavi ile mor, mavi ile yeşil, sarı ile yeşil bunlarda 3’lü renkler olarak adlandırılmaktadır.
Fotoğrafta temel renkler, ikinci renkler, 3’lü renklerden sonra bir de benzer renklerimiz var. Renk çarkında yan yana yer alan üç renk benzer renkler olarak adlandırılır. Buna örnek sarı, sarı yeşil ve yeşil olarak verilebilir. Ve son olarak da tamamlayıcı renklerden bahsedebiliriz. Renk çarkında birbirinin karşısında duran renkler tamamlayıcı renklerdir. Kırmızı ve yeşil buna örnek olarak verilebilir. Tamamlayıcı ve beyaz renkler, fotoğraf çekerken konunun rengini ön plana çıkarmak için kullanılabilir. Turuncu üzerinde yer alan kırmızı gücünü kaybedecekken, yeşil üzerinde yer alan kırmızı daha ön plana çıkacaktır. Fotoğrafta kompozisyon oluştururken buna çok dikkat etmek gerekir.
Dikkat çekici renkler; buna sıcak soğuk renk ilişkisi de denebilir. Soğuk renklerin üzerine sıcak renkler, sıcak renklerin üzerine soğuk renkler denk getirilirse fotoğrafta vurucu noktalar daha ön plana çıkmış olur. Siyah beyaz fotoğrafta bunun böyle olduğunu söyleyemem. Siyah beyaz fotoğrafta sadece belli nesneleri renkli bırakarak ya da renklendirerek o nesnelerin öne çıkması sağlanabiliyor. Son zamanlarda dijital fotoğraf makinelerinde bulunan Selective Color yani Seçmeli Renk Menüsü ile bu olay daha hızlı ve pratik bir şekilde gerçekleştirilebiliyor.
Fotoğrafta renkleri kullanırken, renklerin anlamlarını da bilmekte fayda var. Renkler standartmış gibi dursa da anlamları, ifade ettikleri kavramlar kültürlere göre fark göstermektedir. Bazı renklerin anlamlarını kısaca özetlemekte fayda olduğunu düşünüyorum.
Fotoğrafta ölüm, karanlık, zerafet, güç, gizem bunları anlatılmak isteniyorsa siyah renkler kullanılabilir. Siyah-beyaz fotoğraf bu durumlarda iyi bir tercih olabilir. Fotoğrafta beyaz kullanılacaksa beyazın mükemmelliğin rengi olduğunu bilmek gerekiyor. Ateş, kan, kırmızı, enerji, savaş, tehlike, güç, tutku ve aşk anlatılacaksa, kırmızı rengi daha baskın kullanmaya dikkat etmek gerekir. Kırmızının enerjisi ile sarının mutluluğunu birleştirmek isteniyorsa da, turuncuyu ön plana çıkarmak gerekiyor.
Turuncu renkleri zevk ve gün doğumu/batımı ile bağdaştırmak mümkün. Turuncunun temsil ettiği kavramlardan bazıları mutluluk, yaratıcılık, başarı ve cesaretlendirmektir. İşte fotoğrafta bu duygulara yer verilecekse, renk tercihinin turuncu olmasında yarar var. Tabii ki yeşil deyince aklımıza doğa geliyor. Fotoğrafta iyileşme, uyum, tazelik ve doğurganlık anlatılacaksa yeşil renk tercih olabilir. Koyu yeşil de ise, maddiyat ön plana çıkar. Yani paradan bahsedecek fotoğrafta koyu yeşil tonları tercih edilebilir.
Mavi denince aklınıza ne geliyor? Deniz ve gökyüzü. Fotoğrafta güven, sadakat anlatılmak isteniyorsa, fotoğraf bilgelik, kendine güven ve zeka gibi kavramlarla ilişkilendirilmek isteniyorsa, mavi renk tercih olabilir. Sarı renk fotoğrafta mutluluk, canlılık, gençlik ve enerji ile özdeşmektedir. Mor, zenginliği anlatır. Genellikle krallıklarla ilişkilendirilir, soyluluğu, lüksü anlatır. Zenginliği ve savurganlığı temsil eder.
Renkli fotoğraflarla, renkli bir yaşamınız olsun. Işık gönlünüzce olsun.