Ustalar

Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler

Eserlerimde anonim hissediyorum. Fotoğraflara baktığımda kendimi görmüyorum, onlar otoportre değiller. Kimi zaman ben yok oluyorum.

Cindy Sherman

Ben otoportre çekmiyorum, her zaman fotoğraflarda kendimden olabildiğince uzaklaşmaya çalışıyorum.

Cindy Sherman

Cindy Sherman kimdir?

Cindy Sherman 1954 doğumlu Amerikan bir fotoğrafçı. Fotoğrafları feminist literatürde birçok makale ve incelemeye konu olmuş, özellikle otoportlerinde değişik kimliklere bürünmesiyle feminist fotoğrafçılığın parçası sayılıyor. Ancak Sherman hiçbir zaman sanatına dair net ve belirgin açıklamalarda bulunmuyor. Fotoğraflarını “untitled (isimsiz)” olarak isimlendiriyor ve sanatını kimin nasıl isterse o şekilde yorumlayabileceğini söyleyerek politik yorumlardan uzak kalıyor. Bu da, hali hazırda ilgi çekici olan sanatını daha da ilgi çekici kılıyor.

11873 head 1
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 24
Cindy Sherman 2
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 25
Cindy Sherman 3
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 26
Cindy Sherman 5
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 27
Cindy Sherman 6
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 28
Cindy Sherman 8
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 29

Sherman’ı feminist fotoğrafçılığın parçası yapan şey nedir?

Laura Mulvey 1975’te “Male Gaze” “Erkek Bakışı” kavramını öne sürdü. Erkek bakışı, heteroseksüel erkeğin seyirci olduğunu baz alarak film ve görsel medya üretme ve genellikle kadını objeleştirme eğilimidir (Oxford, n.d.).

Cindy Sherman 7
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 30
Cindy Sherman 9
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 31

Mulvey’e göre kadınlar, sinemada heteroseksüel erkeklere görsel zevk vermek üzere kullanılıyordu ve cinsel obje haline getiriliyordu. Böylece erkekler daha aktif rollere sahipken ve özne haline bürünüyorken, kadınlar daha pasif rollere sahip oluyor ve bakılan bir nesne veya obje olarak kalıyordu. Buna göre, Sherman’ın bu erkek bakışına meydan okuduğunu söyleyebiliriz çünkü Sherman kendi otoportlerinde hem özne hem de nesne oluyor ve nasıl bir nesne olduğu üzerinde kendi kontrolünü sağlıyor.

Öte yandan, Sherman’ın kalıplaşmış cinsiyet rollerine uygun kadınlara büründüğünü ve böylece erkek bakışını tasdik ettiğini düşünen eleştirmenler de olduğunu unutmamak lazım. Sherman’ın da dediği gibi, fotoğrafları isteyen istediği şekilde yorumlayabilir.

Cindy Sherman 10
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 32
Cindy Sherman 11
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 33
Cindy Sherman 12
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 34
Cindy Sherman 13
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 35

Sherman; fotoğraflarında kostümler, peruklar, değişik makyaj şekilleriyle farklı kişilere bürünüyor ve fotoğraf sanatını kullanarak feminenliğin değişken olduğunu gösteriyor. Sherman aynı zamanda cinsiyet kimliğiyle de oynuyor.

Cindy Sherman 14
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 36
Cindy Sherman 15
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 37

Marta Zarzycka’ya göre Sherman’ın fotoğraflarında feminizm için asıl önemli olan şey; feminenliğin özü veya gerçekliğinin gösterilmesi değil, feminenliğin değişken oluşunun ve birden fazla çeşit feminenlik olduğunun gösterilmesi (2007). Cinsiyet rollerini ve feminenliği nasıl tanımladığımızın kültürlere ve toplumlara göre değiştiğini düşündüğümüzde, bu değişkenliği sembolize eden her şeyin feminist sanat içerisinde kendine yer bulmaya hakkı vardır diyebiliriz, çünkü bu değişkenliğin gösterilmesi de bir çeşit feminist meydan okuma sayılabilir.

Cindy Sherman 16
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 38
Cindy Sherman 17
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 39
Cindy Sherman 18
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 40
Cindy Sherman 19
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 41
Cindy Sherman 20
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 42
Cindy Sherman 21
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 43
Cindy Sherman 22
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 44
Cindy Sherman 23
Cindy Sherman: Feminenliğe ve cinsiyet yargılarına meydan okuyan portreler 45

Sherman feminizm ve eserlerinin feministliğiyle ilgili yorumlarda bulunmaktan kaçınsa da; erkeğin baktığı bir nesne olmaya, tektip feminenliğe ve cinsiyet kimliklerine meydan okuduğu için onun feminist fotoğrafçılıkta önemli bir özne olduğunu söyleyebiliriz.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu

Reklam Engelleyici Algılandı

Lütfen SanalSergi'yi gezerken reklam engelleyicinizi kapatın. Açık kalması durumunda site içerisinde içeriklerde kısıtlı erişim sağlayabilirsiniz. Desteğiniz için teşekkürler.